Txerritxoa kaletik doa bere gurasoekin. Ahatetxo bat negarrez ikusten du eta laguntzera gerturatzen zaio. Ea zer gertatzen zaion galdetzen dio eta galdu egin dela esaren dio. Bere etxera eramaten du ahatetxoa. Etxera iritsi bezain laister ahatetxoa jaten du, eta amak esaten dio: ez du ezertarako balio kalean uso ezatea, etxean otsoa baino ankerragoa bazara.
ALEGIAK ZER DIREN
Alegiak istorio laburrak dira, prosa eta bertsotan egiten dena. Bertako protagonistak animaliak dira eta istorioaren amaieran ikaskizun morala dago. Alegia idazten zuten pertsona gamatuenak Pedro, Esopo, La Fontaine era Santiago dira. Zenbait pertsonak ere euslarara itzuli ezan dituzte istorio hauek; hala nola Juan Antonio, Bizenta Mogel, Artxuk, Iturriaga eta Oxobi. Ikasteko euskaratuak ere izan ziren, egitura erraza zutelako eta hizkera zailtasun gabea zutelako. Antzinako euskaldunen ezagutza handiak adierazten ziren, naturaz, abereen izaeraz eta gizakiaren barne senaz. Helburu nagusiak irakastea, plazerra ematea, entretenitzea eta gogoeta bultzatzea dira.
ESOPOREN ALEGIAK: Bere alegiak k.a. 500 urte inguruan agertu ziren Grezian eta Erroman. Grekoa zen. Bizenta Mogelek Esoporen 50 alegia euskatatu zituen, euskaraz adieraz zitezkeela adierazteko. Esopo k.a. VI.mendeko ipuinlari grekoa zen. Bere alegiak V.mendetik aurrera egin ziren ezagunak eta Europako hizkuntza askora itzuli ziren. Protagonistak animaliak ziren eta pasadizo moral eta satirikoak ditu.
BIZENTA MOGEL: Azkoitian jaio zen 1782an. Aita gaztea zela hil zen eta bera eta bere neba markinara joan ziren osaba apaiz idazlearengana. Ikasketak osabarekin egin zituen; latina irakatsi zion eta idaztera animatu zuen. Irakasle bezala ibili zen Adiskideen Elkartean eta Eurelio Basozabalekin ezkondu zen. Abadian hil zen 1854an. Euskaraz idatzi zuen lehen emakumetzat hartu zen. Emakume idazlea eta ikasia izategatik azalpenak eman behar izan zituen. Bere idazlanik ezagunena Ipoin Onac da. Beste lan batzuk ere egin zutuen: Gabonetako cantia Bizkaitar guztientzat eta España-ko Gotzaiburuaren Artzai idazkia. Uribarriren testuak orratzen ere lagundu zuen.
IPUIN ONAC: Esoporen 50 alegien itzulpen da. Liburuaren amaieran Bizenta Mogelen osabaren beste zortzi alegia jaso ziren.